OVER NOVEMBER

NOVEMBER (2022) is mijn meest genuanceerde roman. Ik hou van mooie, diepgravende besprekingen, en de volgende recensie in Vrij Nederland, door Marijn van der Jagt,
is wellicht de beste introductie op het boek
​
‘Ik wil niet weer in lockdown,’ zegt de vijftienjarige Kaila tegen haar vader. De maand die het Braziliaans-Amerikaanse gezin Lewis da Silva elk jaar in relatieve afzondering doorbrengt, heeft alleen betrekking op een kleine gemeenschap die één straat bewoont in Lock Haven, Washington State. Geleidelijk ontdekt de lezer, samen met Kaila en haar jongere broertje, wat daar de grimmige achtergrond van is. De uitzonderlijk perfecte levens van de Bird Streetbewoners zijn het resultaat van een faustiaans pact waar in november de prijs voor wordt betaald. ‘Elf maanden geluk, vier weken duisternis. Geaccepteerd, gecompartimenteerd in een gouden stilzwijgen.’ Olde Heuvelt overtreft zichzelf met dit eigentijdse, aangrijpende en superspannende horrorverhaal.

Vloog hij qua horror nog wat uit de bocht in ECHO (2019), over de grootse liefde tussen een geobsedeerde bergbeklimmer en zijn partner, in NOVEMBER is het onderwereldse navolgbaar als exponent van de menselijke geest. Zo komen de gruweltaferelen die zich voordoen aan de tienjarige Django voort uit zijn kennis over de Jodenvervolging, en over het ontbindingsproces van dode dieren, wat een kind allemaal maar moet verwerken. En de Donkerder Dagen in november zorgen er ook voor dat al het zwart dat de Bird Streetbewoners doorgaans binnenhouden, vervaarlijk naar buiten komt. Bijzonder elegant is de perspectiefwisseling tussen de vier gezinsleden, allemaal intrigerende karakters met elk een eigen aandeel in de voortsnellende verwikkelingen die twee novembermaanden beslaan. Het centrale thema, hoever de hedendaagse mens gaat in het najagen en beschermen van zijn eigen luxebestaan, is voelbaar in elke porie van dit boek.

Nauwgezet beschrijft Olde Heuvelt de verdringingsmechanismes die elke welgestelde westerling in wezen nodig heeft om te vergeten hoe oneerlijk kapitalistische rijkdom over de wereld is verdeeld, en wat daaraan vooraf is gegaan. ‘Ze hebben het niet verwerkt, maar verkokerd,’ bedenkt vader Ralph over een gruweldaad die de Bird Street-volwassenen hebben moeten plegen. Prachtig woord: verkokerd. En het hele vuistdikke boek lang is het genieten van de soepele stijl die de schrijver bezigt. De sprankelende dialogen, het herkenbare gezinsgesteggel, het heerlijke sarcasme van de opstandige puberdochter. En het satanische genoegen waarmee griezelscènes zijn uitgewerkt, met gebruik van klassieke elementen die toch een originele, geestige draai krijgen. Als Django zijn sinistere fantasievriendje, een rottende haas die hij ooit in de bossen achter zijn huis heeft opgegraven, naar diens geslacht vraagt, antwoordt het ondode wezen: ‘Ik ben een hen. Veel hazen zijn non-binair, daar wordt ons zelden naar gevraagd.’

Indrukwekkend is hoe via de menselijke offers die de Bird Street-bewoners moeten brengen het euthanasievraagstuk op scherp wordt gezet. Enerzijds is het boek een pleidooi voor het wettelijk toestaan van hulp bij zelfdoding. Maar de uitwerking van de vrijheid die de Amerikaanse personages hierbij nemen, leidt tot een verschrikkelijke uitwas hiervan. Zonder dat het oordeel hierover expliciet is, en puur door de verleiding van lees- en griezelplezier, raakt dit aan de morele grondslag van de lezer.


NOVEMBER (2022), Thomas Olde Heuvelt *****